Waarom zijn vezels zo belangrijk? Ontdek het nut van vezels

Jeroen de Wit
24 maart 2021

Dankzij de enorme toename in consumptie van bewerkte voeding is de hoeveelheid vezels die we binnenkrijgen enorm gedaald. Vezels zijn niet-verteerbare koolhydraten in groente en fruit. Je kunt vezels splitsen in de volgende twee categorieën:

  1. Fermenteerbaar
  2. Niet-fermenteerbaar

Met vezels voed je je beestjes

Vezels (prebiotica) zijn essentieel voor de beestjes in je darmen (probiotica). Met vezels voed je je beestjes in het spijsverteringsstelsel. Je lijf heeft ongeveer evenveel bacteriën als cellen in het lichaam. Ons lichaam biedt ze te eten, onderdak en een veilige omgeving aan voor de bacteriën. Vervolgens zorgen de bacteriën voor verschillende functies wat een menselijk lichaam zelf niet kan doen, zoals je gewicht, bloedsuiker controle, immuunfunctie en zelfs de werking van het brein.1-5

Je vraagt je misschien af wat dit te maken heeft met vezels. Net zoals ieder ander organisme, moeten bacteriën eten om energie te krijgen om te overleven en te kunnen functioneren.

Het probleem is dat de meeste koolhydraten, eiwitten en vetten geabsorbeerd worden in de bloedbaan voordat ze in de darmen terechtkomen. Hierdoor blijft er weinig energie over voor de darmbacteriën.

Het nut van vezels

Dit is waar vezels hun rol vervullen. Onze cellen hebben geen enzymen om vezels te kunnen verteren, waardoor het de darmen relatief onveranderd bereikt. Echter hebben bacteriën wel de enzymen om deze vezels te kunnen fermenteren. Dit is de meest belangrijke reden waarom vezels goed zijn voor je gezondheid. Ze voeden de ‘goede’ bacteriën in de darmen, oftewel prebiotica voor je probiotica.7 Hierdoor wordt de groei van goede bacteriën gepromoot, wat verschillende gezondheidsvoordelen heeft.

Korte keten-vetzuren

De bacteriën produceren namelijk allerlei nutriënten voor het lichaam, inclusief korte keten-vetzuren zoals acetaat, butyraat en propionaat. Vooral butyraat blijkt veel gezondheidsvoordelen te hebben. Deze korte keten-vetzuren kunnen de cellen in de darmen voeden, wat leidt tot verminderde ontsteking in de darmen en verbeteringen bij spijsverteringsstoornissen, zoals prikkelbare darm syndroom, ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa.8-10

Voorkom aftakeling van je brein

Wanneer de bacteriën de vezels fermenteren komen er ook allerlei gassen vrij. Dit is de reden waarom een dieet hoog in vezels winderigheid en maagklachten kunnen veroorzaken. Deze bijwerkingen gaan normaalgesproken vanzelf weg naarmate je lichaam zich aanpast. Ook speelt butyraat een rol in het brein. Zo verandert het de genexpressie (epigenetica) in het brein om neurodegeneratie (aftakeling van je brein) te voorkomen en regeneratie (hernieuwing van je brein) te bevorderen.

Literatuur

  1. Guarner F, Malagelada JR. Gut flora in health and disease. Lancet. 2003;361(9356):512-519. doi:10.1016/S0140-6736(03)12489-0
  2. Ley RE, Turnbaugh PJ, Klein S, Gordon JI. Microbial ecology: human gut microbes associated with obesity. 2006;444(7122):1022-1023. doi:10.1038/4441022a
  3. Musso, G., Gambino, R., & Cassader, M. (2010). Obesity, diabetes, and gut microbiota: the hygiene hypothesis expanded?. Diabetes care, 33(10), 2277–2284. https://doi.org/10.2337/dc10-0556
  4. Steinhoff U. Who controls the crowd? New findings and old questions about the intestinal microflora. Immunol Lett. 2005;99(1):12-16. doi:10.1016/j.imlet.2004.12.013
  5. Steinhoff U. Who controls the crowd? New findings and old questions about the intestinal microflora. Immunol Lett. 2005;99(1):12-16. doi:10.1016/j.imlet.2004.12.013
  6. Cryan, J.F. and O’Mahony, S.M. (2011), The microbiome‐gut‐brain axis: from bowel to behavior. Neurogastroenterology & Motility, 23: 187-192. doi:10.1111/j.1365-2982.2010.01664.x
  7. Parnell JA, Reimer RA. Prebiotic fiber modulation of the gut microbiota improves risk factors for obesity and the metabolic syndrome. Gut Microbes. 2012;3(1):29-34. doi:10.4161/gmic.19246
  8. Di Sabatino A, Morera R, Ciccocioppo R, et al. Oral butyrate for mildly to moderately active Crohn’s disease. Aliment Pharmacol Ther. 2005;22(9):789-794. doi:10.1111/j.1365-2036.2005.02639.x
  9. Scheppach W, Sommer H, Kirchner T, et al. Effect of butyrate enemas on the colonic mucosa in distal ulcerative colitis. Gastroenterology. 1992;103(1):51-56. doi:10.1016/0016-5085(92)91094-k
  10. Załęski, A., Banaszkiewicz, A., & Walkowiak, J. (2013). Butyric acid in irritable bowel syndrome. Przeglad gastroenterologiczny, 8(6), 350–353. https://doi.org/10.5114/pg.2013.39917