Exorfinen: wat is het, waar zit het in en wat zijn de gevolgen van een hoge exorfinebelasting?

Jeroen de Wit
26 april 2021

Endorfine is een hormoon dat je een voldaan en gelukkig gevoel geeft.  Daarom wordt endorfine ook wel het gelukshormoon genoemd. Zolang endorfine haar werk goed kan doen en niet gestoord wordt is de kans groot dat je je gelukkig voelt. Maar verschillende exorfinen kunnen de werking van endorfine verstoren. Het resultaat is dat je minder lekker in je vel zit. Maar hoe zit dit? En waar zitten exorfinen precies in?

Wat zijn exorfinen?

Exorfinen zijn opiaatachtige voedingsstoffen die de werking van de lichaamseigen endorfine afremt. Het zijn afbraakproducten van:

  • Gluten uit granen dat wordt afgebroken tot gliadinomorfine
  • Caseïne uit zuivel dat wordt afgebroken tot betacasamorfine-7
  • Soja dat wordt afgebroken tot sojamorfine

Exorfinebelasting verre voorouders VS moderne mens

Sinds de verschillende revoluties is het gebruik van deze producten fors toegenomen. Tegelijkertijd zijn de glutenconcentraties in tarwe toegenomen. Ook eten we steeds meer soja en sojaproducten zoals sojamelk en sojayoghurt. In de figuur hieronder zie je de verschillen tussen de oermens en de moderne mens in endorfinebelasting.1

Hoe zit dat?

Exorfinen zijn opiaatachtige stoffen. Ze hechten zich op de endorfine receptoren, wat een korte en heftige toename van endorfine en dopamine veroorzaakt (high), gevolgd door een dip. In Amerika spreken ze dan ook wel van ‘exorfine-junks’, oftewel mensen die dusdanig verslaafd zijn geraakt aan exorfinerijke voeding (brood, pasta, mac and cheese, pizza) en geen gezonde voeding meer willen eten.

Soja? sonee

Verstoring DPP-IV-enzym

Bij beperkt gebruik van gluten, soja en melk neutraliseert het lichaam de exorfinen met behulp van het DPP-IV-enzym. Wanneer je deze producten echter veel eet kan dit leiden tot een overmaat aan exorfinen en een tekort aan DPP-IV. Hierdoor kan je de exorfinen niet meer neutraliseren en komen deze vervolgens in de bloedbaan terecht. Vervolgens passeren de exorfinen de hersen-bloed barrière en hechten ze zich aan de endorfinereceptoren. De overbelasting aan exorfinen heeft tot gevolg dat de vrijgave van dopamine en serotonine wordt geblokkeerd.2

  • Dopamine heeft een motiverend effect en zet je in actie. Op het moment dat je veel pizza, broodjes kaas, melk en allerlei andere glutenbevattende graanproducten, zuivel en sojaproducten gaat eten, wordt de werking van dopamine geblokkeerd. Hierdoor kan het zijn dat je je gedemotiveerd voelt en het moeilijk vindt om in actie te komen.
  • Serotonine geeft je een goede stemming en heeft daarnaast invloed op je geheugen, zelfvertrouwen, slaap, emotie, seksuele activiteit en eetlust. Op het moment dat serotonine niet meer wordt vrijgegeven kan dit leiden tot een depressie.1

Wat zijn de gevolgen?

Daarnaast zorgt een overbelasting van exorfinen ervoor dat de receptoren minder gevoelig worden. Hierdoor ervaar je sneller stress en ben je gevoeliger voor zintuiglijke prikkels. Dit veroorzaakt vervolgens sneller angst, eetstoornissen, aandachtstoornissen, verslavingen, impulsief gedrag, dwangmatig gedrag, astma, autisme, psychose, schizofrenie, chronische vermoeidheid, auto-immuunziekten, ADHD en een laaggradige ontsteking.3-6

Wanneer je lichaam overbelast is met exorfinen en het endorfinesysteem niet meer goed werkt kan je nog zoveel mindfulness doen maar dit heeft weinig zin. Je hebt namelijk een lijf dat tegen je werkt. Ook al pas je de juiste ontspanningstechnieken toe en zit je in therapie, de onrust en spanning zal in je lijf blijven zolang je niet de biologische oorzaak aanpakt.

En nu?

Eet wat minder vaak zuivel-, soja en zuivelproducten om de nadelige effecten van de opiaatachtige stoffen uit deze voedingsmiddelen te vermijden. Maximaal 1 a 2 keer per week.

Inspiratie nodig voor lekkere recepten en broodvervangers?

Klik hier voor een overzicht met lekkere recepten >>>

Literatuur

  1. Pruimboom, L., & de Punder, K. (2015). The opioid effects of gluten exorphins: asymptomatic celiac disease. Journal of health, population, and nutrition, 33, 24. https://doi.org/10.1186/s41043-015-0032-y
  2. Fukudome S, Yoshikawa M.Gluten exorphin C. A novel opioid peptide derived from wheat gluten.FEBS Lett. 1993 Jan 18;316(1):17-9.PMID:8422933
  3. Millward, C., Ferriter, M, Calver, S., et al., Gluten- and casein-free diets for autistic spectrum disorder, Cochrane Database of Systematic Review, 16 april 2008, (2), CD003498
  4. Fanciulli G, Azara E, Wood TD, Delitala G, Marchetti M. Liquid chromatography-mass spectrometry assay for quantification of Gluten Exorphin B5 in cerebrospinal fluid. J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci. 2007 Jun 1;852(1-2):485-90. Epub 2007 Feb 15. PMID: 17336169
  5. Fanciulli G, Dettori A, Demontis MP, Tomasi PA, Anania V, Delitala G., Gluten exorphin B5 stimulates prolactin secretion through opioid receptors located outside the blood-brain barrier. Life Sci. 2005 Feb 25;76(15):1713-9. Epub 2004 Dec 20.PMID:15698850
  6. Reichelt KL, Knivsberg AM.Can the pathophysiology of autism be explained by the nature of the discovered urine peptides?Nutr Neurosci. 2003 Feb;6(1):19-28. Review.PMID: 12608733